Ο Νόμος του 2022 για την Ολιστική Σεξουαλική Αγωγή
Σε ισχύ από την 1η Σεπτεμβρίου 2023, τίθεται ο Νόμος του 2022 για την Ολιστική Σεξουαλική Αγωγή (205(I)/2022). Ο νόμος αυτός κυρώνει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, γνωστή ως Σύμβαση της Λανζαρότε.
Αυτός ο νόμος έχει πρόσφατα αποτελέσει αντικείμενο έντονης λογοκρισίας και κοινωνικού διαλόγου, κυρίως όσον αφορά την ενδεχόμενη επίδρασή του στον μελλοντικό σεξουαλικό προσανατολισμό ενός παιδιού, το οποίο μπορεί να βρίσκεται ακόμη σε στάδιο διαμόρφωσης και επηρεασιμότητας.
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο νόμος δεν καθορίζει το ακριβές περιεχόμενο που θα διδάσκεται στα παιδιά. Αντίθετα, η κύρια εστίαση και πρόθεσή του είναι να αντιμετωπίσει τους κινδύνους της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Θα είναι ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας να διασφαλίσει ότι κατά την εφαρμογή του προγράμματος χρησιμοποιούνται λογικές, συνετές και επιστημονικά τεκμηριωμένες εκπαιδευτικές μέθοδοι. Πρόκειται για ένα ευαίσθητο και κρίσιμο έργο, καθώς τα παιδιά δεν έχουν ακόμη αναπτύξει την κριτική σκέψη και την αντίληψη ενός ενήλικα.
Ταυτόχρονα, το κράτος οφείλει να σέβεται τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των γονέων, οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να μεταδίδουν τις αξίες τους στα παιδιά τους. Αυτό το δικαίωμα προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ).
Νομικές Προστασίες βάσει της ΕΣΔΑ
Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ), κατοχυρώνεται το εξής δικαίωμα:
Κανένα πρόσωπο δεν στερείται του δικαιώματος στην εκπαίδευση. Κατά την άσκηση οποιασδήποτε λειτουργίας που αναλαμβάνει σε σχέση με την εκπαίδευση και τη διδασκαλία, το Κράτος οφείλει να σέβεται το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη διδασκαλία αυτή σύμφωνα με τις δικές τους θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις.
Είναι σαφές ότι ενώ ο νόμος αυτός παρέχει στο Υπουργείο Παιδείας την εξουσία να εισάγει εκπαιδευτικά προγράμματα, το εκπαιδευτικό περιεχόμενο πρέπει να καθορίζεται μέσω εκτεταμένων διαβουλεύσεων με όλους τους αρμόδιους φορείς και τους Συνδέσμους Γονέων, διασφαλίζοντας ότι τα δικαιώματα των γονέων γίνονται πάντοτε σεβαστά.
Σχετικές Δικαστικές Υποθέσεις και Νομολογιακά Προηγούμενα
Υπόθεση Kjeldsen, Busk Madsen και Pedersen κατά Δανίας
Στην υπόθεση αυτή, γονείς αντιτάχθηκαν στη υποχρεωτική σεξουαλική αγωγή στα σχολεία για θρησκευτικούς λόγους, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έκρινε ότι η σεξουαλική αγωγή μπορεί να καταστεί υποχρεωτική, αλλά με ορισμένα όρια ώστε να σέβεται τα δικαιώματα των γονέων. Το δικαστήριο τόνισε ότι η σεξουαλική αγωγή πρέπει να παρέχεται με αντικειμενικότητα, ευαισθησία και με πλουραλιστικό τρόπο, χωρίς να υπερβαίνει ηθικά και δεοντολογικά όρια.
Όρια της Θρησκευτικής Επιρροής στην Εκπαίδευση
Το ΕΔΑΔ έκρινε ότι η σεξουαλική αγωγή δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο indoktrination ούτε να ασκεί άμεση ή έμμεση επιρροή στη κριτική σκέψη του παιδιού.
Ο ρόλος του κράτους είναι να διασφαλίζει τη σωματική και ψυχική ευημερία του παιδιού, ενώ ταυτόχρονα σέβεται τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των γονέων του.
Υπόθεση Παπαγεωργίου και λοιποί κατά Ελλάδας
Γονείς στην Ελλάδα αμφισβήτησαν έναν νόμο που απαιτούσε την υποβολή δήλωσης ότι τα παιδιά τους δεν είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί προκειμένου να απαλλαγούν από τη θρησκευτική εκπαίδευση.
Το ΕΔΑΔ αποφάσισε κατά της Ελλάδας, δηλώνοντας ότι η υποχρέωση των γονέων να αποκαλύψουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις παραβιάζει το Άρθρο 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ
Υπόθεση Perovy κατά Ρωσίας
Οι γονείς ενός μαθητή παραπονέθηκαν ότι το παιδί τους εξαναγκάστηκε να συμμετάσχει σε θρησκευτική τελετή ευλογίας, παρά τις πεποιθήσεις τους.
Το ΕΔΑΔ απέρριψε την υπόθεση, δηλώνοντας ότι η τελετή ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός, περιορισμένης έκτασης, και δεν είχε σκοπό την indoktrination.
Συμπέρασμα
Ο Νόμος του 2022 για την Ολιστική Σεξουαλική Αγωγή (205(I)/2022) εισάγει υποχρεωτική εκπαίδευση για την προστασία των παιδιών από εγγενείς κινδύνους, όπως η σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση. Ωστόσο, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και η διδακτική προσέγγιση πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά δεν εκτίθενται πρόωρα σε ευαίσθητο περιεχόμενο ούτε ενθαρρύνονται προς πρόωρη ανάπτυξη σεξουαλικών παρορμήσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον φυσικό τους σεξουαλικό προσανατολισμό.
Πέτρος Χατζηπέτρος
Δικηγόρος, Demetriou & Demetriou LLC